Neal Stephenson is een schrijver die niet gemakkelijk in een hokje te plaatsen valt. Zijn eerste boeken waren SF, maar zijn Cryptonomicon en Baroque-trilogie waren historische romans met cyberpunk-themas. Hoewel het onwaarschijnlijk mag lijken om rond 1700, een tijd waarin computers nogal schaars waren, een cyberpunk-verhaal te schrijven; ik amuseer me op twee-derde van de Baroque-cycle geweldig. Maar omdat ik het derde deel nog moet lezen, ga ik eerst mijn aandacht wijden aan Stephensons nieuwste boek: Anathem.
Het verhaal speelt zich af op Arbre, waar wetenschapper afgezonderd van de wereld in kloosters leven. Dit om Arbre te beschermen tegen de verwoestende technologie die zij zouden kunnen ontwikkelen. Alleen na een vastgestelde periode, die per orde verschild, mogen de kloosterlingen zich gedurende de Apert mengen met de seculiere wereld. De jonge fraa Erasmas windt dagelijks een gigantische mechanische klok op en maakt zich op om, na de volgende Apert, in een school opgenomen te worden. Hij heeft geen andere verwachtingen dan de rest van zijn leven op natuurwetenschappen te studeren en met zijn vrienden hierover te debatteren. Als hij tenminste kan meekomen...
Maak na de Apert wordt dit leven op zijn kop gezet. Op bevel van de seculieren wordt het Observatorium gesloten en worden steeds meer kloosterlingen voor een onbekende taak opgeroepen. Als zijn leermeester Orolo verbannen wordt omdat hij de regels overtreden heeft, begint hij samen met enkele vrienden uit te zoeken wat er aan de hand is. Langzamerhand blijkt dat Arbre bezoek van buiten krijgt. Deze ontdekking zal hem op een zwerftocht door de seculiere wereld voeren.
Anathem is geen gemakkelijk boek om aan te raden, omdat het veel zwaarder klinkt dan het is. Wat veel mensen afschrikt is dat een enorm deel van het verhaal bestaat uit wetenschappelijke uitleg in dialogen. En deze uitleg is nodig om het verhaal te begrijpen. Waar Stephenson meestal aangenaam alle kanten opgaat is dit boek juist erg compact geschreven. Gelukkig is Stephensons sterke kant dat hij heel sterk is in het schrijven van dialogen die op leuke en begrijpelijke wijze ingewikkelde concepten duidelijk maken. Ook de aparte woorden, op Arbre gangbaar, worden met een woordenlijst verklaard. De lezer die enig zelfvertrouwen heeft zal dus verrast worden in het gemak waarmee hij door het boek heengaat. Volgens sommige critici waren deze passages juist leuker dan het moment dat er sprake was van actie.
Dit laatste wil ik niet zeggen. Het idee is niet het meest originele, maar heel goed gedaan. De karakters doen hun werk, maar zijn niet de meest uitgewerkte. Dit komt ook waarschijnlijk omdat alles vanuit het perspectief van Erasmas plaatsvind en de meeste karakters vaak afwezig zijn. Erasmas zelf is in zijn onzekerheid en vele vragen interessant. Diegene die tijdens het lezen een deus ex machina lijken te bespeuren moet niet stoppen. Daar zit juist een surprise in.
En na lezing van Anathem weet ik hoe je een intercontinentale raket kan gebruiken om één astronaut in een ruimtepak te lanceren (als je knettergek en wanhopig tegelijk bent) en betreur ik dat wij een mobieltje geen jeejah noemen. Wat ik niet betreur is dat ik het gelezen heb.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten