De Dertigjarige Oorlog is één van de belangrijkste conflicten uit de Europese geschiedenis. Deze oorlog betekende dat Duitsland nog twee eeuwen moest wachten op hereniging en aan Frankrijk, Engeland en Rusland de positie van grote Europese macht moest overlaten. Ook betekende dit conflict het begin van de scheiding van Oostenrijk van de rest van Duitsland. Als laatste is het ook naar verhouding de meest bloedige oorlog uit de Europese geschiedenis. Een vijfde van de Duitse bevolking kwam om en hele streken werden ontvolkt door plunderingen, moorden, honger en ziekte. Zelfs Rusland in de Tweede Wereldoorlog leed nog niet dergelijke verliezen.
Ook andere landen, zoals Frankrijk, Spanje en Nederland raakten hier gedeeltelijk bij betrokken en de oorlog had invloed op hun eigen onderlinge conflicten. Zweden en Denemarken gingen zelfs volwaardig deelnemen, in het geval van Zweden betekende dit het begin van hun korte periode als grote macht.
Ik had dan ook een grote belangstelling voor deze oorlog, waarvan het echter vrijwel onmogelijk was om er op vat op te krijgen. Omdat Duitsland in deze periode uit vele onafhankelijke staten en staatjes onder de Habsburgse keizer stond was het al behoorlijk ingewikkeld. Verder was het niet één lange oorlog met twee partij, maar een complex van van verschillende oorlogen, terwijl de meeste Duitse landen alle kanten opgewaaid werden. Het is dan ook niet een oorlog die zich leent voor een snelle schets van een paar pagina's. Zelfs langere behandelingen hebben te lijden onder de steeds maar veranderende situatie en lichten meestal slechts een deel van het verhaal eruit.
Daarom ben ik blij met Peter H. Wilson's geslaagde poging om de hele oorlog, in al zijn facetten, in één boek te krijgen. Ja, het is een dikke pil, maar uiteindelijk is het heel beknopt. Vaak wil je meer over bepaalde onderwerpen weten, maar echte gaten vallen niet in het verhaal te ontdekken. Behalve de oorlog zelf, worden ook de interveniërende landen behandeld, hoewel minder uitgebreid. Ik heb diep ontzag voor de enorme achtergrond die Wilson opgezogen heeft.
Leesbaarheid is natuurlijk ook belangrijk en ook daarin in Wilson geslaagd. De enorme berg informatie wordt helder uitgelegd en ook de hoofdstukindeling is logisch, wat over het algemeen de zwaarste klus is bij het beschrijven van dergelijke grote onderwerpen. Enige voorkennis kan helpen bij het verteren van alle informatie, hoewel ik denk dat de door het boek geleverde feiten voldoende samenhang bieden.
Nadelen zijn er ook. De annotatie bevat fouten in de namen van schrijvers en hoewel er al veel kaarten in staan, zijn deze voornamelijk van veldslagen. Een paar kaarten van buiten Europa en een meer gedetailleerde kaart van Duitsland was gewenst geweest. De uitgever heeft ook een paar steken laten vallen bij de promotie. Hoewel Wilson de Dertigjarige Oorlog juist als een hoofdzakelijk Duitse oorlog ziet, probeert Penguin in de titel en achterflap dit te negeren en de oude Europese benadering aan te houden. Jammer, want Wilson toont zijn gelijk overtuigend aan in dit boek.
Hoewel dit boek voor sommigen misschien te veel detail is, is dit het boek dat zowel historicus als leek moet lezen voor inzicht in deze fascinerende oorlog.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten